Rzeczy odsłonięte. Recenzje – przedmowy – laudacje – Jacek Bartyzel

* * *

Ponowna lektura [Folwarku zwierzęcego*], pobudzona dobrym przedstawieniem – adaptacją tej powieści w Teatrze im. Stefana Jaracza w Łodzi (reżyseria: Piotr Cieślak, premiera 19 V 1990), przynosi jednak bardziej krytyczne odczucia. Nie chodzi tu o rozczarowania natury artystycznej; pod tym względem przypowieść Orwella zachowuje pełnię swego blasku. Wciąż cieszy także ten specyficzny rodzaj przyjemności estetycznej, której doznajemy wówczas, gdy ukryte pod cienką powłoką alegorii zdarzenia i sytuacje możemy rozpoznawać jako dejà vu na scenie historii. Zapewne niejedno jeszcze pokolenie czytelników odkrywać będzie całe sekwencje aluzji i skojarzeń, rozpoznawać w „testamencie politycznym” wieprza o imieniu Stary Major założycielski mit marksizmu, w bitwie pod Oborą historię tzw. interwencji, w walce Chyżego z Napoleonem frakcyjne dintojry bolszewików po śmierci Lenina, a w fikcyjnych perypetiach „geopolitycznego” trójkąta: Folwark Zwierzęcy – Folwark Pana Fredericka – Folwark Pana Pilkingtona meandry stosunków: Sowiety – III Rzesza – Anglosasi, aż po konferencję w Teheranie.

Fragment recenzji pt. Niekompletna diagnoza Orwella