Powieść z roku 1885 Michała Bałuckiego — pisarza, komediopisarza i publicysty okresu pozytywizmu — zawierająca wątki gospodarczych relacji polsko-żydowskich.
Jedna z późniejszych powieści Michała Bałuckiego. Krytyczne spojrzenie autora na otaczającą go rzeczywistość i ówczesną sytuację polityczną Polski. Świat, w którym żyją bohaterowie powieści jest pełen przemocy i niesprawiedliwości.
O autorze:
Michał Bałucki (Elpidon, Załęga i inne) – 29 IX 1837 Kraków – 17 X 1901 Kraków, komediopisarz, prozaik, poeta, publicysta
rodzina
pochodził z rodziny mieszczańskiej, jego ojciec Józef był krawcem, a matka Maria z Kochmannów, prowadziła małą kawiarenkę
żonaty:
1. – z aktorką Kalikstą Ćwiklińską, śpiewaczką teatru krakowskiego
2. – z Eufemią ze Śliwińskich
biogram
Uczęszczał do krakowskiego gimnazjum Św. Anny, a następnie na wydział matematyczno – fizyczny, a potem historyczno – literacki Uniwersytetu Jagiellońskiego, uczestnicząc aktywnie w ruchu studenckim. Był czołowym ideologiem organizacji tzw. przedburzowców, reprezentantem “czerwonych”, o postawie radykalnie demokratycznej.
Nie walczył w powstaniu styczniowym, ale aktywnie uczestniczył w organizacjach spiskowych w Galicji. Aresztowany przez władze austriackie za działalność konspiracyjną, w więzieniu spędził kilka miesięcy.
Debiutował w “Dzienniku Literackim”. Był współpracownikiem i redaktorem wielu pism krakowskich, między innymi „Niewiasty”, „Kaliny” oraz „Kraju”, w którym prowadził kronikę Tygodnik krakowski.
W latach 60 – tych pisał głównie powieści oraz nowele o charakterze społeczno – moralnym i patriotycznym. Twórczość późniejsza obejmuje powieści pozytywistyczne i komedie. Sztuki Bałuckiego cechuje żywość dialogów, komizm sytuacyjny i wprowadzenie ujęć parodystycznych.
Nazwa fikcyjnego miasteczka – Pipidówka – za jego sprawą weszła do języka potocznego jako symbol małomiasteczkowej mentalności i galicyjskiego zapóźnienia. Zajmował się też krytyką literacką i studiami filozoficznymi.
Kryzys twórczy i liczne ataki krytyki literackiej przeciwników pogłębiły depresję psychiczną i zrozpaczony popełnił samobójstwo na krakowskich Błoniach. Kardynał Puzyna odmówił kościelnego pogrzebu pisarzowi – samobójcy, nie pomogły interwencje marszałka Andrzeja Potockiego, ani radcy Antoniego Wodzickiego.
Pochowany został na Cmentarzu Rakowickim w Krakowie (kwatera Bc, rząd północny, grobowiec rodziny Śliwińskich), manifestacyjnie żegnany przez cały Kraków. Ma w Krakowie ulicę w dzielnicy Dębniki, leżącą między ulicą Dębową a Rynkiem Dębnickim.
Szczegóły:
rok wydania 2022 (pierwsze wydanie ukazało się w 1885 r.)