Magna Polonia numer 42-43 [PODWÓJNY] 1000-lecie korony polskiej

W pierwszych latach swojego panowania, Bolesław Chrobry kontynuował politykę ojca – walczył z pogańskimi Wieletami, rozbudowywał grody oraz szerzył chrześcijaństwo. Już wówczas podjął starania w Rzymie o uzyskanie korony królewskiej. Pomagała w tym przyjaźń z cesarzem Ottonem III, jednak tenże zmarł niedługo po słynnym Zjeździe Gnieźnieńskim. Nowy władca Cesarstwa – Henryk II, był śmiertelnym wrogiem naszego księcia. Miał też poważny wpływ na współczesnych mu papieży. W związku z tym, sprawa uzyskania korony została odłożona ad acta na długie lata.

Bolesław dawał sobie radę zarówno z Niemcami, Czechami, jak i Rusią. Korzystając z zamętu po śmierci Ottona, zajął będące pod zwierzchnictwem cesarskim Milsko, Łużyce i Miśnię. Gdy podobna walka o tron wybuchła w Czechach, zajął cały ten kraj wraz z terytorium dzisiejszej Słowacji. Ta ostatnia pozostała w granicach Polski aż do końca życia Chrobrego. Henryk II zażądał od naszego władcy hołdu lennego i trybutu z zajętych ziem. Tenże odmówił i rozpoczęła się trwająca z przerwami 16 lat (1002-1018) wojna polsko-niemiecka. Zakończyła się ona pokojem w Budziszynie, na mocy którego Polska zachowała zdobyte Milsko i Łużyce.

Skoro zaprowadzono pokój z cesarstwem oraz osłabiono Czechy, księciu Polan pozostały jeszcze niewyrównane rachunki na wschodzie. Odpłacając się za atak na Brześć oraz odmowę oddania mu za żonę siostry wielkiego księcia Jarosława, Przedsławy – Chrobry jeszcze w 1018 roku rozpoczął inwazję na Ruś Kijowską. Błyskawiczna kampania (m.in. wygrana bitwa nad Bugiem) doprowadziła do zdobycia Kijowa, gdzie na tronie Bolesław osadził swojego zięcia Świętopełka. Przedsławę natomiast upokorzył, uprowadził do Polski w charakterze swojej nałożnicy. Wracając z wyprawy, Bolesław zagarnął utracone jeszcze za Mieszka I Grody Czerwieńskie.
Teoretycznie książę prowadził skuteczną politykę wewnętrzną. Organizacja państwa Bolesława była w całości tworzona pod kątem utrzymania armii. Ogromne łupy wojenne zyskane w czasie zwycięskich kampanii oraz powiększenie obszaru państwa nie wystarczały jednak na utrzymanie armii stałej. Wydatki budżetowe nie zamykały się bowiem na samym utrzymaniu wojów – książę rozbudowywał grody, drogi i kościoły. Do tego wypłacał renty inwalidom, wiana dla córek żołnierzy oraz nadawał ziemię weteranom wojennym. Ostateczną cenę za zwycięskie kampanie płaciła ludność cywilna, oddając księciu wygórowane daniny. Ponieważ Bolesław dopiero zaczynał bić własną monetę, daniny te były ściągane w naturze. Obowiązywało prawo książęce, na mocy którego osady były podzielone na grupy prawne, wykonujące określone obowiązki na rzecz księcia, np. osada Szczytniki wytwarzała tarcze, osada Owczarze wypasała owce, Kołodzieje wytwarzały koła do wozów itd. Ludność obowiązywały także inne formy danin, takie jak: służba obozowa, pogoń za wrogiem, tarasowanie dróg za pomocą zapór z pni (tzw. przesiek), budowa grodów i mostów, dostarczanie koni i wozów, obowiązek kwaterunku wojów, możnych i księcia na trasie jego wyprawy.

Obciążenia nakładane na ludność były ogromne i z roku na rok, wraz z kolejnymi kampaniami, coraz bardziej dotkliwe. Gwarantem ich ściągalności był terror lokowanej po grodach drużyny książęcej z komesami grodowymi na czele. Zamordyzm dotyczył także kwestii religijnych. Oceniając postęp chrystianizacji metodami pokojowymi jako niewystarczający, Bolesław wprowadził drakońskie prawo i siłowo zmuszał ludność do zmiany wiary. Przykładowo osoby łamiące nakazane posty, kończyły z wybitymi zębami, a nieuczestniczący w niedzielnej mszy, dostawali baty.

Nadania ziemskie dla zasłużonych wojów w coraz szybszym tempie prowadziły do wytworzenia się kasty rycerskiej i rozkwitu w Polsce feudalizmu. Jednocześnie uszczuplały coraz bardziej skarb książęcy, co przy takich samych, a nawet rosnących wydatkach, prowadziło do dalszego wzrostu danin. Ciągłe wojny osłabiły gospodarkę ledwie powstałego państwa. Zaistniała sytuacja spowodowała zahamowanie integracji ludności w jednolity naród oraz wzrost oporu przeciwko uciskowi. Ludność czekała na osłabienie władzy książęcej i dogodną okazję do buntu, co miało miejsce kilka lat po śmierci Chrobrego.
Po spacyfikowaniu praktycznie wszystkich swoich sąsiadów Chrobremu pozostała do załatwienia już tylko kwestia korony. Dopisało mu niesamowite szczęście. 13 lipca 1024 roku zmarł cesarz Henryk II, a trzy miesiące wcześniej, 9 kwietnia, współpracujący z nim papież Benedykt VIII. Obiór na Stolicę Piotrową przekupnego Jana XIX znacznie ułatwiły naszemu władcy realizację jego marzenia. Błyskawicznie wysłał do Rzymu poselstwo z bogatymi darami dla papieża, prosząc o zgodę na koronację. Z drugiej strony, zajęci elekcją Konrada II dygnitarze cesarscy, nie kwapili się do szkodzenia tym zabiegom. Na początku 1025 roku do Polski przybyła delegacja z błogosławieństwem papieskim dla koronacji. Do samego aktu doszło najprawdopodobniej w okolicach Wielkanocy. Niedługo po ceremonii, może nawet w odstępie kilku dni, król zmarł. Jego następcą został Mieszko II, który koronował się jeszcze w tym samym roku, przy pomocy zresztą tych samych regaliów. Tak zrodziła się idea Corona Regni Poloniae – Korony Królestwa Polskiego.

Spis treści Magna Polonia numer 42-43

Do dodania:
Słów kilka od wydawcy  Przemysław Holocher    3
Ostatni sukces Chrobrego Radosław Patlewicz    4
Ku ożywieniu monarchii tradycyjnej Sergiusz Muszyński    7
Diagnoza zamiast rozpamiętywania Stanisław Michalkiewicz    12
Najlepszy z ustrojów – wywiad z prof. Jackiem Bartyzelem przeprowadził Michał Murgrabia    17
REGENCJA Marcin Drewicz    27
Emocje Polaków a racja stanu Kazimierz Frąckiewicz    37
447 NADCHODZI? Krzysztof Baliński    50
Stracone umiejętności polskich naukowców cz. 1 Krzysztof Żabierek    59
WSPÓŁCZEŚNI WOBEC TYSIĄCLECIA Piotr Boroń    62
Gdy białe lilie znów zakwitną Mikołaj Polit    69
Sacra Regia Maiestas, czyli polski porządek koronacyjny Michał Kowalski    75
Adam Chętnik – szkice do portretu Tomasz Ciołkowski    85
O zadaniach świeckich katolików w Kościele x. Jakub Wawrzyn    93
Kilka słów o wydarzeniach z Wrocławia Krzysztof Żabierek    99
Idea monarchiczna w XX-leciu międzywojennym Michał Murgrabia    101
Obraz Bolesława I Chrobrego w „Rocznikach” Jana Długosza Rafał Korzeniec    108
Sakramentalium jako istota koronacji Nikodem Bernaciak    119
Zawsze jest dobry czas na powrót króla Tomasz Goździk    126
DZIEWCZYNA I MALARZ Stanisław Srokowski     145
Jesteśmy przedmiotem, a nie podmiotem Tomasz Cukiernik    153
Czy demokracja może działać – wywiad z Adamem Gwiazdą przeprowadził Michał Murgrabia    157
Niedocenieni królowie naszej historii: Zygmunt III Wielki Adrian Zimny    163
1000 lat Polski według Brauna Cezary Zawalski    171
„Szukajcie prawdy jasnego płomienia…” Dorota Rogulka    175
Jak Nowacka „pomogła” powodzianom? Kulisy interwencji poselskiej Jakub Zgierski    181
„Z łaski Bożej król” O świętych władcach chrześcijańskiej Europy Filip Bator    184
Stracona okazja Leszek Posłuszny    190
Edukacja bez strachu Stefan Dziekoński    194
Monarchia i społeczeństwo według św. Tomasza z Akwinu Sergiusz Muszyński    197
Pokój pustoszeje… Jakub Fornagiel    205
„Musicie umieć być rojalistami; niegdyś był to instynkt, dzisiaj to nauka” – Józef hr. de Maistre    208
Pokój Chrystusowy w Królestwie Chrystusowym – władza Najwyższego Monarchy odpowiedzią na błędy współczesności Filip Bator    210
Wiersze orientalne Marta Moldovan-Cywińska    218
PRENUMERATA    220

Sprawdź też inne numery: https://sklep.magnapolonia.org/kategoria-produktu/magna-polonia/papierowa/