Czeskie a polskie prawa historyczne do Cieszyńskiego
Esej napisany w 1920 r., gdy “Od kilku miesięcy zajęta jest opinia publiczna całej Polski sprawą z geografii politycznej, a mianowicie zagadnieniem, gdzie winna być według słuszności granica polsko-czeska w Księstwie Cieszyńskim?”
Szczegóły techniczne:
Czeskie a polskie prawa historyczne do Cieszyńskiego
FELIKS KONECZNY (1862–1949) – wybitny historyk i historiozof, twórca oryginalnej koncepcji cywilizacji, publicysta i dziennikarz. Koneczny od 1919 r. pracował na Uniwersytecie Stefana Batorego w Wilnie, w latach 1922–1929 kierował katedrą historii Europy Wschodniej. Został zmuszony do udania się na przedwczesną emeryturę za krytykę Józefa Piłsudskiego. Po wojnie zatrudniony na Uniwersytecie Jagiellońskim, został odsunięty od działalności dydaktycznej, w latach 1946–1948 publikował w „Niedzieli”. Autor cyklu książek opisujących wielkie cywilizacje: Dzieje Polski opowiedziane dla młodzieży, Polskie logos a ethos, pierwszej w naszym kraju syntezy dziejów Śląska, podręczników dla młodzieży szkolnej, monografii z dziejów administracji w Polsce.
Uważał, że podstawą we wszystkich metodach ustroju życia zbiorowego jest człowiek. Wprowadził do nauki kategorię quincunxa, czyli pięciomianu bytu, odpowiadającego pięciu sferom ludzkiej aktywności: prawdzie – odpowiadała sfera poznania teoretycznego i praktycznego, dobru – sfera moralności, zdrowiu – stosunek osoby ludzkiej do jej cielesności, dobrobytowi – dziedzina gospodarki, pięknu – sfera twórczości artystycznej i wrażeń estetycznych.
Koneczny był zdania, że poziom moralny społeczeństw ludzkich można poznać badając generalia etyk: obowiązek, bezinteresowność, odpowiedzialność, sprawiedliwość, sumienie, stosunek do czasu i pracy. Dzięki temu także można dowiedzieć się, czy w danej cywilizacji możliwy jest postęp moralny każdego człowieka a jego godność jest powszechnie szanowana. Był żarliwym obrońcą cywilizacji łacińskiej. Wskazywał na to, że tylko ona daje ludziom możliwości dobrego rozwoju i godziwego życia; tylko w cywilizacji łacińskiej, dzięki filozofii greckiej, chrześcijańskiej religii i rzymskiemu prawu możliwy był tak duży postęp we wszystkich dziedzinach ludzkiego bytowania.
Najważniejsze dzieła: Polskie Logos a Ethos, Państwo i prawo w cywilizacji łacińskiej, Cywilizacja żydowska, Cywilizacja bizantyńska, Dzieje Rosji, Święci w dziejach narodu polskiego, Dzieje Polski opowiedziane dla młodzieży.