Choć wychowanie dzieci jest kluczowe dla rodziny i społeczeństwa współcześnie wydaje się, że rodzice – teoretycznie najbardziej zainteresowane osoby w sprawie – nie przywiązują do sprawy zbyt dużej wagi. Jest to przyczyną wielu nieszczęść rodzinnych i społecznych. Złe relacje pomiędzy pokoleniami, pomiędzy rodzeństwem w dorosłym życiu, rozpad małżeństw i rodzin. Wreszcie niesolidność w życiu społecznym, gospodarczym i politycznym; są to tylko owoce złego wychowania, które będziemy zbierać jeszcze długo. Długo pod warunkiem rozpoczęcia odwrotnego trendu, to znaczy przywrócenia wychowaniu młodego pokolenia jemu należnej pozycji. Pod warunkiem zobaczenia problemu. Jeśli zaś go w porę nie zobaczymy, to już nie musimy się martwić. Jedynym co nam zostanie to zejść ze sceny świata. Nie pierwszym i nie ostatnim bylibyśmy narodem odchodzącym w niepamięć z powodu zagubienia w hedonizmie celu istnienia.
(…) Tu z pomocą może nam przyjść pani Stanisława i jej „Zarys wychowania moralnego i obywatelskiego”. I choć nie jest to pozycja pozbawiona wad, to wydaje się, że szczególnie cenne jest w niej ukazanie wychowania jako procesu trudnego i rozłożonego na etapy, którego celem nie jest dobre samopoczucie wychowanka czy wychowawcy. Wręcz przeciwnie,zastosowanie choć części z rad zawartych w tej pozycji doprowadzi nieraz do łez prawdopodobnie obie strony.
Jednak skutkiem niejako ubocznym zastosowania metod podanych tu jest dobre samopoczucie, nie zaś celem samym w sobie.
– z Przedmowy Jacka Hogi
Zarys Wychowania Moralnego i Obywatelskiego to pierwsza z serii podręczników „Drzewiej Bywało”, które ukażą wam, drodzy Czytelnicy, jak „drzewiej” wyglądała w naszym kraju praca u podstaw i edukacja najmłodszych Polaków. Zarys Wychowania to korzeń owego drzewa; traktuje bowiem w całości o czymś, co leży u podstaw wszelakiego dalszego działania – w szkole i dorosłym życiu – a co w obecnej globalnej chwili, z powodu politycznej niewygody, nagminnie pomijane jest milczeniem. A przecież kręgosłup moralny – bo o nim mówimy – stoi za każdą ludzką postawą, niezależnie od wieku. Zasady zachowania: względem siebie, najbliższych, tych nie tak bliskich oraz społecznego ogółu będą wpływały na decyzje tak stojącego u szczytu narodu polityka, jak i zwyczajnego, pospolitego obywatela.
Zarys Wychowania nie zaintryguje Was nowoczesną, psychologiczną teorią rozwoju intelektualnego, behawiorystycznego i innych uwielbionych przez pedagogów XXI wieku przymiotników. Znajdziecie tu za to szablony bardziej ponadczasowe – zahartowane upływem wieków i nasączone tradycyjnymi, Katolickimi wartościami. Mniej teoretyzowania o tym, dlaczego człowiek jest, jaki jest, a więcej tego, jakim naprawdę powinien być.
Spis treści:
Przedmowa Jacka Hogi 7
Przedmowa dra Zygmunta Kukulskiego 11
Uwagi wstępne 15
Wrodzone cechy narodowe 21
Wady i braki 23
Zadanie wychowawcze 23
Szkody moralne wyrządzone przez niewolę 25
PODSTAWY WYCHOWANIA 27
Myśli przewodnie 27
Ogólne zasady wychowania 27
Higiena nerwów i ciała 30
Kształcenie uzdolnień zmysłowych 33
Poczucie rzeczywistości 34
Kształcenie woli 37
KSZTAŁCENIE UCZUĆ 42
Religia, miłość Boga i bliźniego. 44
Miłość ojczyzny 49
Miłość prawdy, dobra i piękna 52
Miłość własna i ambicja 55
Kształcenie zmysłu moralności 58
KSZTAŁCENIE POCZUCIA ODPOWIEDZIALNOŚCI 63
Obowiązki względem siebie w zakresie moralnym 63
Obowiązki względem siebie w zakresie fizycznym 65
Obowiązki w rodzinie 67
OBOWIĄZKI WZGLĘDEM SPOŁECZEŃSTWA I WŁASNEGO PAŃSTWA 73
Poczucie państwowości 82
Organizacja sił intelektualnych i moralnych 84
Stwarzanie silnych ośrodków równowagi 86
Rozwijanie poczucia i zrozumienia odpowiedzialności obywatelskiej 88